Bezpieczne opalanie? Najpierw wizyta u specjalisty

Rozmawiamy z dr Igą Skrzypczyńską, specjalistą onkologiem Centrum Medycznego EQUISETUM przy ul. Zwycięskiej we Wrocławiu

Wakacje za pasem. Zmęczeni długim zamknięciem w czterech ścianach będziemy z pewnością opalać się i przebywać na słońcu. O czym powinniśmy pamiętać, by było to bezpieczne?

U progu wakacji ważne jest odpowiednie zadbanie o naszą skórę i profilaktyka – powinniśmy zapobiegać powstawaniu podejrzanych zmian: stosować kremy z filtrami, nakrycia głowy, okulary przeciwsłoneczne. Jeśli jednak na naszym ciele pojawiają się znamiona, należy je systematycznie badać. Znamiona to ważny temat, szczególnie o tej porze roku. Niektóre z nich pod wpływem promieniowania słonecznego mogą stać się nowotworami złośliwymi, na przykład czerniakiem. 

Jak często należy badać się pod tym kątem?

W ramach profilaktyki, jeśli mamy znamiona na ciele, warto wykonać badanie raz do roku. Gdy widzimy, że znamiona ulegają zmianie, zwłaszcza według schematu, który określamy jako ABCD – czyli, gdy zmiany skórne stają się: asymetryczne, mają nierówne brzegi, jeżeli zmienia się ich kolor i jeśli się powiększają powinniśmy koniecznie zgłosić się szybko do lekarza – specjalisty. Naszym zadaniem jest ocena tego, czy zmiana ma charakter złośliwy czy nie. Choć zdecydowana większość zmian skórnych ma charakter łagodny w ciągu ostatnich dwudziestu lat obserwujemy w Polsce znaczny wzrost ilości zachorowań na czerniaki. Dlatego też powinniśmy przykładać dużą wagę do badań i profilaktyki.

Z czego wynika ten wzrost? Z zamiłowania Polaków do solariów i wielogodzinnego opalania się na plaży?

Zdecydowanie tak. Na wzrost ilości przypadków czerniaka na pewno wpływają solaria. Z całą pewnością dzieci do osiemnastego roku życia kategorycznie nie powinny z nich korzystać. Poparzenia słoneczne w wieku dziecięcym mają szczególnie duży wpływ na występowanie zmian nowotworowych.

Jakie znaczenie ma szybkie wykrycie uzłośliwionych znamion?

Zasadnicze. Do uzłośliwienia się zmiany dochodzi zazwyczaj po długim czasie. Jednak, gdy proces ten się zacznie przebiega przeważnie w sposób gwałtowny. W przypadku czerniaka kluczowe jest, by wykryć go na wczesnym etapie rozwoju. Jest to nowotwór, który początkowo rozwija się na powierzchni skóry, potem zaczyna wnikać w głąb tkanek skóry. Proces wnikania jest już niebezpieczny. Ważne jest więc, by uchwycić moment, w którym czerniak rozwija się jeszcze powierzchownie – rokowanie leczenia jest wówczas bardzo dobre. Pamiętajmy, że czerniak jest niezwykle niebezpiecznym nowotworem, dającym bardzo często szybkie przerzuty.

Na zmiany spowodowane promieniowaniem słonecznym narażone są szczególnie osoby o jasnej karnacji?

Oczywiście, karnacja ma znaczenie. W naszej szerokości geograficznej dominuje tzw. jasny fototyp skóry. Między innymi z tego powodu jesteśmy jako społeczeństwo bardziej narażeni na wystąpienie zmian nowotworowych.

Jakie metody rodzaje badań zaleca Pani przed sezonem słonecznym?

Proponuję, by przed każdym sezonem na opalanie zbadać u specjalisty zmiany na skórze. Mamy dwa sposoby ich badania. Pierwszą z wykorzystaniem dermotoskopu ręcznego, czyli rodzaj specjalnej lupy. Bardziej zaawansowanym rozwiązaniem jest tzw. wideodermatoskop, czyli urządzenie, które pozwala nam zarówno przyjrzeć się dokładnie poszczególnym znamionom, jak i monitorować ich zmiany w czasie a także stwierdzić, czy na ciele pojawiły się nowe zmiany skórne. W trakcie badania wykonuje się zdjęcia powierzchni ciała – przy kolejnych wizytach jesteśmy w stanie je ze sobą porównać. W Centrum Medycznym EQUISETUM dysponujemy obydwoma rodzajami dermatoskopii. Możemy również zaproponować usunięcie znamion na miejscu. Zabieg może zostać wykonany również przez chirurga plastycznego – ma to oczywiście szczególne znaczenie, jeżeli zmiana znajduje się w miejscu bardziej eskponowanym.

Czy każde znamię powinno być wycinane?

O ile znamię nie wykazuje cech złośliwości nie ma absolutnie wskazań do jego wycięcia. Jeśli jednak specjalista zauważy w znamieniu coś niepokojącego albo znamię wykazuje cechy złośliwości znamię musi rozstać usunięte chirurgicznie a pobrana próbka przekazana do badania histopatologicznego.

Warto skorzystać z konsultacji również po zakończeniu sezonu?

Zdecydowanie tak. Wizyta u specjalisty po sezonie letnim jest również bardzo wskazana. Nasza skóra jest wówczas wysuszona, podrażniona przez różne czynniki. Badanie jest szczególnie wskazane, gdy w sezonie doszło np. do oparzeń słonecznych. 

Na koniec poproszę o krótkie podsumowanie…

Nie ulega wątpliwości, że przy każdej ekspozycji słonecznej powinny być stosowane kremy z wysokim filtrem. Szczególnie powinniśmy zadbać pod tym względem o nasze dzieci.Pamiętajmy także, że nasze ubrania przepuszczają znaczną część promieniowania o ile nie są wykonane ze specjalnych tkanin zawierających filtry. Raz jeszcze: pamiętajmy o nakryciu głowy i okularach przeciwsłonecznych. A jeżeli widzimy jakiekolwiek niepokojące zmiany w znamionach na naszym ciele – nie zwlekajmy. Wizyta u specjalisty może, zupełnie dosłownie, uratować w takich przypadkach życie.

Foto: Gazeta Sąsiedzka