Na pomoc więzadłom krzyżowym. Artroskopia i turnusy rehabilitacyjne

Jaką strukturą są więzadła krzyżowe? Jaka jest ich rola w naszym ciele?

Więzadła krzyżowe to jedne z głównych stabilizatorów stawu kolanowego, do prawidłowego funkcjonowania kolan więzadła muszą być sprawne i wydolne. Mamy w każdym kolanie więzadła przednie i tylne. Urazy dotyczą znacznie częściej przedniego więzadła krzyżowego. Urazy wiązadeł tylnych są znacznie poważniejszym problemem. Uszkodzenie przedniego więzadła krzyżowego ujawnia się niestabilnością, może pojawić się uczucie przeskakiwania, braku stabilności oraz nawracające obrzęki i skręcenia stawu w sytuacjach, w których byśmy się tego nie spodziewali.

Zajmuje się pan od lat zabiegami artroskopowymi – na czym polegają i jaka jest ich przewaga nad klasyczną chirurgią?

Artroskopia stawów jest zabiegiem małoinwazyjnym, który polega na wprowadzeniu przez minimalne dostępy do wewnątrz stawu toru wizyjnego i narzędzi. Są to nowoczesne narzędzia, które służą wykonywaniu operacji wewnątrz stawu. Niegdyś takie zabiegi wymagały obszernych dostępów, co skutkowało dużo dłuższą rehabilitacją. Artroskopowo można w obrębie stawów wykonywać zabiegi różnego kalibru. Od usuwania wewnątrzstawowych ciał wolnych, częściową plastykę lub naprawę łękotek, po dużo bardziej skomplikowane zabiegi rekonstrukcyjne, takie jak często wykonywana dziś rekonstrukcja więzadła krzyżowego przedniego. Najczęściej zabiegi takie wykonuje się u pacjentów po urazach, a także u osób, które cierpią na różnego rodzaju zmiany zwyrodnieniowe. Częstą przyczyną są urazy skrętne z uszkodzeniami łękotek, więzadeł, urazy stawu barkowego. Nasi pacjenci to nierzadko ofiary wypadków sportowych i komunikacyjnych. Zabiegi artroskopowe mają przede wszystkim tę przewagę nad zabiegami tradycyjnymi, że skracają czas rehabilitacji i zwiększają komfort pooperacyjny pacjenta. W przypadku prostszych zabiegów, takich jak plastyka redukcyjna łękotki pozwala na obciążanie nogi niemal bezpośrednio po zabiegu i dojście do sprawności w okresie kilkunastu dni.

W jaki sposób wykonywany jest zabieg rekonstrukcji więzadła krzyżowego przedniego? Ile czasu zajmuje dojście po nim do pełnej sprawności?

Rekonstrukcja więzadła krzyżowego przedniego jest zabiegiem, który wykonuje się od lat różnymi technikami. Najpopularniejszą i najczęściej wykonywaną w Polsce jest metoda STG lub ST. Zabieg wymaga odpowiedniego przygotowania pacjenta i omówienia planu dalszej rehabilitacji. Po wykonaniu rekonstrukcji z pobraniem wszczepu z własnych ścięgien, kończyna przed cztery tygodnie unieruchomiona jest w ortezie z progresywnym zakresem zwiększania ruchomości i jest stopniowo obciążana w miarę ustępowania dolegliwości bólowych. Po miesiącu odstawia się ortezę i zaczyna intensywną rehabilitację. Powrót do czynności zawodowych związanych z pracą umysłową może nastąpić po 2 do 6 tygodniach. Powrót do pracy fizycznej zajmuje ok. 2 miesięcy. Powrót do aktywności sportowej i powinien obejmować okres minimum 6 miesięcy. Każdy przypadek jest oczywiście traktowany indywidualnie, ale schemat postępowania zakłada min. 6 miesięcy. W dzisiejszych czasach u wyczynowych sportowców kładziony jest duży nacisk na odpowiednie przygotowanie fizyczne. Urazy mają miejsce głównie w czasie różnego rodzaju zderzeń i nieszczęśliwych wypadków. Przednie więzadło jest niezwykle istotne dla sportowców – uprawianie sportu bez wydolnego więzadła krzyżowego jest praktycznie niemożliwe.

Jakie umiejętności lekarza liczą się najbardziej w tego typu zabiegu? Jaka diagnostyka poprzedza operację?

Diagnostyka obejmuje przede wszystkim wywiad i rzetelne badanie fizykalne. Złotym standardem jest dziś rezonans magnetyczny, który pozwala na dokładne przygotowanie do zabiegu. Zabieg wymaga zawsze odpowiedniego przygotowania technicznego. Są to zabiegi wykonywane poza tradycyjnym polem operacyjnym, na małej przestrzeni. Wymaga to przede wszystkim wprawy i doświadczenia. W Szpitalu Wielospecjalistycznym Orthos mamy zespół o sporym doświadczeniu w technikach artroskopowych

To zabieg w znieczuleniu ogólnym?

Zabiegi stawu kolanowego wykonywane są w znieczuleniu podpajęczynówkowym. Zabiegi artroskopii stanu biodrowego, barkowego i łokciowego zwykle odbywają się w znieczuleniu ogólnym. Zabieg rekonstrukcji wiązadła krzyżowego przedniego trwa zwykle około godziny, w bardziej skomplikowanych przypadkach do półtorej godziny.

Co dzieje się z pacjentem po zabiegu?

Po zabiegu pacjent przez ok. 12 godzin leży w łóżku odpoczywając. Dostaje leki przeciwbólowe, czasami stosowane są blokady obwodowe nerwów, które zapewniają komfort bezpośrednio po zabiegu. Następnie usuwa się dren, jeśli taki był uprzednio założony. Potem pacjent trafia w ręce fizjoterapeutów, którzy przeprowadzają instruktarz i pierwsze ćwiczenia z pacjentem, tak, by wdrażać jak najszybszy program rehabilitacji i usprawniania. Ważne jest, by pacjent opuszczając szpital nie marnował czasu i miał świadomość tego, co powinien robić, zwłaszcza w pierwszym okresie pooperacyjnym. Po ok. 10 dniach pacjent zgłasza się na usunięcie szwów. Plany usprawnienia są wówczas modyfikowane lub pozostajemy przy poprzednich ustaleniach – w zależności od stanu pacjenta. Kluczowym elementem rehabilitacji są ćwiczenia, kinezyterapia. Narząd ruchu musi być w ruchu, a unieruchomienie stosowane jest w dzisiejszych czasach dość rzadko, jedynie w wybranych przypadkach. Rehabilitacja obejmuje również różne działania fizykoterapeutyczne, takie m.in. jak krioterapia, naświetlania, lasery oraz działania bezpośrednie ze strony fizjoterapeuty: terapie manualne, mobilizacje itp. W szpitalu Orthos mamy duży i doświadczony zespół fizjoterapeutów, dysponujemy nowoczesnym sprzętem i jesteśmy w stanie zapewnić rehabilitację na wysokim poziomie, zarówno pacjentom, którzy przeszli operację w naszym szpitalu, jak i z zewnątrz.

Do kogo skierowane są turnusy rehabilitacyjne w szpitalu Orthos?

Turnusy rehabilitacyjne skierowane są do pacjentów, którzy wymagają stacjonarnej rehabilitacji, a więc przebywania w szpitalu. Są to turnusy komercyjne, w trakcie których pacjent przebywa na oddziale szpitalnym i pozostaje pod opieką zarówno lekarską, pielęgniarską oraz poddawany jest intensywnemu procesowi rehabilitacji pod nadzorem fizjoterapeutów z wykorzystaniem całego sprzętu rehabilitacyjnego jakim dysponuje nasz szpital. Z turnusów korzystają zarówno pacjenci po zabiegach wszczepienia endoprotez, zabiegach artroskopowych, jak i pacjenci z problemami neurologicznymi. Wielką zaletą turnusów jest ich intensywność oraz zapewnienie pełnej opieki przy jednoczesnym zachowaniu wysokiego komfortu z czego znana jest nasza placówka.

Dziękuję za rozmowę

Foto: Gazeta Sąsiedzka