Orthos. Na ratunek ścięgnu Achillesa

Jaką strukturą jest ścięgno Achillesa – na czym polega jego rola?

Ścięgno Achillesa to najgrubsze ścięgno człowieka, które jest również niezwykle wytrzymałe. Przenosi ono tak w życiu codziennym, jak i podczas uprawiania sportu duże obciążenia, których wartości w skrajnych sytuacjach dochodzić mogą nawet do dziesięciokrotności masy ciała. Jest ze swej natury niezwykle odporne na przeciążenia.  Zgina podeszwowo stopę i przenosi siłę mięśnia trójgłowego łydki pozwalając wykonywać manewr propulsji, czyli odbicia ze stopy- który jest postawą wydajnej lokomocji - podczas chodzenia, biegania, skoków.

Często słychać o zerwaniu ścięgna Achillesa przez sportowców - jakie są przyczyny takiej kontuzji?

Zerwanie ścięgna piętowego to bardzo nieprzyjemny uraz. Słyszalny wyraźny trzask i wrażenie kopnięcia w łydkę, ból. Niestety, nawet ta niezwykle odporna na uszkodzenia, sprężysta tkanka poddana tysiącom przeciążeniowych mikro urazów ulega zwyrodnieniu, osłabieniu i w konsekwencji – zerwaniu. Przyczyną takiego scenariusza jest zaburzenie procesów regeneracji ścięgna. Jak każda tkanka w naszym organizmie, podczas treningu ulega mikrouszkodzeniom. Jeśli okres na regenerację jest zbyt krótki, proces zapalny leżący u podstaw przebudowy tkanek obiera kurs niekorzystny, prowadzący w przypadku ścięgna Achillesa do pogrubienia, zbliznowacenia i bólu i w konsekwencji utraty sprężystości. Warto zaznaczyć, że po trzydziestym roku życia ukrwienie ścięgna Achillesa w miejscu najbardziej narażonym na urazy zmniejsza się, co powoduje wydłużenie procesu gojenia. Dlatego najczęściej kontuzja ta dotyczy, licząc zegarem sportowym, średniego i zaawansowanego wieku seniorskiego. Niezwykle istotnym elementem profilaktyki jest więc odpowiednie leczenie epizodów przeciążenia ścięgna, objawiających się bólem oraz dbanie o odpowiednie procedury rozgrzewkowe oraz stretching mięśni łydki oraz całej tylnej grupy mięśni ud.

Czy zerwanie ścięgna Achillesa wymaga szybkiego zabiegu? Czym grozi zbytnia zwłoka?

Tak, ścięgno Achillesa powinno być, w szczególności u sportowców zeszyte i zrekonstruowane w ciągu kilku dni. Odwlekanie zabiegu w czasie może znacznie wydłużyć okres gojenia i rehabilitacji oraz utrudnić przeprowadzenie zabiegu od strony technicznej. Zabiegi odroczone wymagają użycia technik rekonstrukcyjnych.

Na czym polega zabieg? Jakie metody leczenia ma do dyspozycji lekarz?

Zabieg polega na zeszyciu ścięgna i przywróceniu mu struktury umożliwiającej przebieg prawidłowej odbudowy. Gdy zerwanie ścięgno nie ma zmian bliznowatych można zastosowań metody małoinwazyjne, gdzie nici wprowadzane są przezskórnie a cięcia ograniczają się do ośmiu małych (5 mm) nacięć. W przypadku przewlekle chorego, zmienionego bliznowano ścięgna lub kiedy uszkodzenie jest rozległe i potrzebne jest wykonanie plastyki ścięgna wykonuje się bardziej rozległe cięcie i wykonuje plastykę usuwając chorobowo zmienione tkanki. Jednak tam również założeniem jest zmniejszenie rozmiaru cięcia skórnego a co za tym idzie- ościęgnej, będącej głównym źródłem unaczynienia ścięgna. W dużych zwyrodnieniach lub w przypadku dość rzadkiego uszkodzenia przyczepu do guza piętowego używa się implantów w postaci kotwic oraz specjalistycznych, syntetycznych taśm.

Jak wygląda proces rehabilitacji?

Zeszyte ścięgno Achillesa potrzebuje czasu na gojenie. Krótko mówiąc, biologia musi zrobić swoje. Zwykle konieczne jest stosowanie ortezy przez 6 tygodni- w postaci sztywnego buta sięgającego pod kolano i odciążanie kończyny o kulach. Ale biologii można pomóc, poddając ścięgno umiarkowanym, kontrolowanym obciążeniom. Dlatego zwykle już po 3-4 tygodniach rozpoczyna się proces rehabilitacji. Początkowo są to ćwiczenia bierne, delikatnie rozciąganie oraz terapia manualna mająca na celu zapobieganie zrostom. Dodatkowo, stosujemy zabiegi fizykoterapeutyczne jak laser, magnetoterapia, masaż wirowy. Po 6 tygodniach zaczynamy ćwiczenia czynne i stopniowe obciążanie kończyny. Jednak proces odbudowy ścięgna i przywrócenia wydolności mięśnia trójgłowego łydki jest dość żmudny. Szacuje się, że przy odpowiednim procesie rehabilitacji powrót do treningów zajmuje około pół roku.

Z jakimi urazami ścięgien ma Pan do czynienia w praktyce Szpitala ORTHOS - jakie metody stosujecie przy ich leczeniu?

Ścięgno Achillesa plasuje się zdecydowanie na pierwszym miejscu. Jednak do naszego szpitala trafiają pacjenci z uszkodzeniami zarówno dużych ścięgien- takich jak ścięgna bicepsa, jak i pacjenci wymagający zaopatrzenia w zakresie chirurgii ręki, którymi zajmują się nasi wyspecjalizowani w tej wąskiej dziedzinie chirurdzy. Ze względu na doświadczenie i zaplecze sprzętowe dające nam dostęp do najnowszych chirurgicznych technologii jesteśmy w stanie kompleksowo leczyć rozmaite uszkodzenia ścięgien.

Dziękuję za rozmowę

Foto: Gazeta Sąsiedzka

[Podpis zdjęcia]

Zszycie ścięgna Achillesa to w Szpitalu Orthos jeden z najczęściej wykonywanych zabiegów – znakomita bramkarka piłki ręcznej Magdalena Słota (KPR Kobierzyce) kibicuje na razie swej drużynie na widowni. Szpital Wielospecjalistyczny Orthos jest Patronem Medycznym KPR Gminy Kobierzyce