Orthos. Zdrowe zatoki – lepsza jakość życia

Problemy z zatokami dotykają wielu z nas – z czego wynika tak duże rozpowszechnienie tych dolegliwości?

[Dr M. Masalski] – Główne przyczyny są dwie. Pierwszą są odmiany anatomiczne w obrębie zatok przynosowych. Np. nieleczone skrzywienie przegrody nosa powoduje upośledzenie drożności nosa i przerost małżowin nosowych oraz błony śluzowej, co prowadzi do niedrożności kompleksów ujściowo-przewodowych. Jest to prosta droga do rozwoju przewlekłego zapalenia zatok. W zatokach pozbawionych wentylacji zalega bowiem wydzielina śluzowa, która stanowi pożywkę dla bakterii. Druga grupa pacjentów, to osoby ze skłonnościami alergicznymi i astmą. U takich pacjentów błona śluzowa ma często tendencję do przerostu na tle alergicznym w wyniku czego tworzą się polipy nosowe, które blokują drożność nosa i zatok. Pacjenci tacy borykają się z problemami z zatokami przez całe życie, gdyż nawet po chirurgicznym oczyszczeniu zatok tendencje błony śluzowej do przerostu pozostają. Zabieg niekiedy trzeba powtarzać co kilka- kilkanaście lat.
Jest też grupa pacjentów, u których stosunkowo małe zmiany powodujące duże dolegliwości. Przykładem mogą być torbiele zatok, które rosnąc mogą powodować bóle głowy. Operacyjnemu leczeniu zatok muszą się czasem także poddać pacjenci planujący implant zęba, gdy w trakcie diagnostyki stomatologicznej ujawniają się zmiany w zatokach szczękowych.

Rozmawiamy w czasie silnych mrozów – czy popularne przekonanie, że do chorób zatok może prowadzić zwykłe wyjście bez czapki jest prawdziwe?

[Dr M. Masalski] – Jak najbardziej. Błona śluzowa reaguje na zmiany temperatury. Może pojawić się obrzęk, który spowoduje zmniejszenie ujścia zatok, a więc, w efekcie – zaleganie wydzieliny.

[Dr K. Zub]  – Mamy wówczas do czynienia z ostrym zapaleniem zatok, które należy odróżniać od stanów przewlekłych. Zapalenie ostre zazwyczaj udaje się wyleczyć zachowawczo, i to niekoniecznie antybiotykami. Jeżeli mamy do czynienia z nawracającymi ostrymi zapaleniami zatok zalecałbym konsultację laryngologiczą. Leczenie samymi antybiotykami zwykle nie rozwiązuje problemu, łagodzi tylko objawy – po zakończeniu antybiotykoterapii dolegliwości często wracają. Nierzadko trafiają do nas pacjenci po dwóch lub trzech seriach antybiotyków.

[Dr M.Masalski] –Tymczasem nawracające ostre zapalenia zatok mogą prowadzić do zapalenia przewlekłego.

Jak przewlekłe zapalenie zatok wpływa na życie pacjenta?

[Dr K.  Zub] – Obniża jego jakość – i to znacznie. Najczęściej nie jest to choroba zagrażająca życiu, choć mogą się zdarzyć powikłania w postaci zapalenia w obrębie oczodołu lub powikłania wewnątrzczaszkowe. Przewlekłe zapalenie zatok wiąże się z bardzo dokuczliwymi dolegliwościami: stale zapchany nos, ciągły wysięk z nosa, pogorszenie węchu lub jego brak. Do tego dochodzą bóle głowy, które stanowią jeden z głównych symptomów choroby.

Jak leczy się takie przewlekłe zapalenie?

[Dr M. Masalski] – Zaczynamy zawsze od leczenia farmakologicznego. Złotym standardem są sterydy donosowe, które zmniejszają reaktywność błony śluzowej i powodują jej obkurczenie, poprawiają drożność nosa i ujść zatok obocznych nosa. Powinno to być leczenie długoterminowe, trwające co najmniej kilka miesięcy.

[Dr K. Zub] – Szczegółowych schematów leczenia jest wiele: u pacjentów alergicznych włączane są leki antyalergiczne, mogą być stosowane antybiotyki. Cel jest jednak wspólny: udrożnienie zatok i zmniejszenie dolegliwości. Jeśli po kilku miesiącach leczenia zachowawczego nie ma poprawy, należy rozważyć leczenie operacyjne. Leczenia zachowawcze jest jednak ważne również dlatego, że przygotowuje pacjenta do zabiegu. Nie możemy przyjąć pacjenta, który chce jutro operować zatoki, a nie leczył ich wcześniej – istniałoby zbyt wielkie ryzyko powikłań takiego zabiegu.

Kiedy podejmowana jest decyzja o przeprowadzeniu operacji? I na czym polega sam zabieg?

[Dr M. Masalski] – Ostateczna kwalifikacja pacjenta do zabiegu jest przeprowadzana na podstawie wyników tomografii komputerowej. Na podstawie tomografii wykonanej bez kontrastu oceniamy drożność kompleksów ujściowo-przewodowych i zakres zmian w zatokach obocznych nosa. Jeśli chodzi o sam zabieg – termin „operacja funkcjonalna” oznacza, iż otwieramy zatoki w miejscach ich fizjologicznego ujścia stosując dostęp wewnątrznosowy. Dawniej zabiegi takie wykonywano zupełnie inaczej cięcie było wykonywane w przedsionu jamy ustnej lub na twarzy – takie zabiegi nie gwarantowały udrożnienia ujść zatok i mogły pozostawiać widoczne blizny. Operacja funkcjonalna ma na celu przywrócenie prawidłowego przepływu powietrza przez nos i zapewnienia prawidłowego napowietrzenia zatok obocznych nosa. Konieczne jest więc poszerzenie ujść zatok i usunięcie zmian patologicznych w ich obrębie – przerostów śluzówki, polipów, torbieli, śluzowiaków, zmian grzybiczych. Zabieg przeprowadany jest w znieczuleniu ogólnym.

[Dr K. Zub] – Warto wspomnieć, iż w Orthosie wykorzystujemy specjalne, nowoczesne opatrunki. Klasyczne opatrunki, tzw. tamponada są bardzo nieprzyjemne dla pacjenta. Nowoczesne opatrunki rozpuszczają się same – nie ma więc potrzeby ich wyciągania. Przekłada się to dla pacjenta na bezbolesny okres pooperacyjny.

Jakie umiejętności i sprzęt potrzebne są przy takich operacjach?

[Dr M. Masalski] – Z pewnością ważne jest doświadczenie. Razem z dr. Zubik operujemy od wielu lat. Przeprowadziliśmy już setki zabiegów. Othos jest niezwykle nowoczesnym, świetnie wyposażonym szpitalem dysponującym własnym oddziałem intensywnej terapii. Zabiegi laryngologiczne wymagają specjalnego, wysokospecjalistycznego sprzętu. Operacje zatok wymagają odpowiednio ukształtowanych narzędzi – niektóre służą dosłownie do wykonania jednego ruchu. W Orthosie mamy dokładnie taki sprzęt, na jakim chcemy pracować.
Szpital oferuje znakomite warunki pracy dla lekarza i komfort dla pacjenta – jednoosobowe pokoje i całodobową opiekę medyczną.

Po jakim czasie po operacji pojawia się poprawa?

[Dr M. Masalski] – Zabieg przynosi ulgę po wygojeniu się rany w nosie. Mniej więcej przez tydzień po zabiegu utrzymuje się obrzęk pooperacyjny. Potem pojawia się wyraźna poprawa. Pacjenta może opuścić szpital już w pierwszej dobie po zabiegu. Do pracy można wrócić nawet po 2-3 tygodniach. Dużo zależy tu jednak od rodzaju zajęcia, jakie wykonujemy. Osoby, które pracują w środowisku zapylonym muszą z tym poczekać nawet do 6 tygodni.
U znacznej liczby pacjentów jeden zabieg wystarcza na całe życie, jednakże jak już wspomnieliśmy, istnieje grupa pacjentów alergicznych, u których zachodzi konieczność powtórzenie zabiegu.

[Dr K. Zub] – Nawet, jeśli u takich pacjentów błona śluzowa rzeczywiście ponownie przerasta i ponownie tworzą się polipy, to nie zatykają już zatok tak szybko – dzięki szerokiemu otwarciu ujść. Jakość życia pacjenta bardzo się więc poprawia. Nie jesteśmy jednak w stanie przewidzieć, jak szybko nastąpi konieczność powtórzenia operacji.

Czy po zabiegu konieczny jest kontakt z lekarzem i kontynuowanie leczenia?

[Dr M. Masalski] – Tak. Kontrole i kontakt z lekarzem po zabiegu mają ogromne znaczenie. Po zabiegu konieczne jest leczenie sterydami donosowymi i odpowiednie ustalenie ich dawki.

[Dr K. Zub] – Można powiedzieć, że operacja jest elementem leczenia zachowawczego, o którym już mówiliśmy. W Orthosie podchodzimy do leczenia pacjentów kompleksowo.
Kwalifikacja do zabiegu odbywa się we współpracującej ze Szpitalem Wielospecjalistycznym Orthos przychodni OPTIMUM przy ul. Szybkiej, zabiegi zaś są przeprowadzane w Orthosie – oczywiście po zabiegu prowadzimy również leczenie pacjenta. Zaczynamy więc od diagnostyki, leczenia, które przygotowuje do zabiegu – potem przeprowadzamy zabieg i kontynuujemy leczenie pooperacyjne bez odsyłania do innych placówek.

Zabiegi związane z zatokami to nie jedyne operacje laryngologiczne wykonywane przez Panów w Orthosie?

[Dr K. Zub] – W Orthosie przeprowdzamy całe spektrum zabiegów laryngologicznych. Wykonujemy operacje uszu. Zajmujemy się również mikrochirurgią krtani – są to zabiegi przeprowadzane m.in. w przypadku podejrzenia chorób nowotworowych, jak również u osób z przewlekłym stanem zapalnym krtani. Dla przykładu obrzęk Reinkego strun głosowych będący wynikiem długotrwałego palenia papierosów, objawia się znacznym upośledzeniem głosu a pacjent zmaga się ze stałym zachrypnięciem. Dzięki zabiegowi chirurgicznemu jesteśmy na szczęście w stanie znacznie poprawić jakość głosu i komfort życia pacjenta.

[Dr M. Masalski] – Warto wspomnieć też o mniejszych zabiegach laryngologicznych takich jak usunięcie trzeciego migdałka, usunięcie migdałków podniebiennych, korekta przegrody nosa lub założenie drenażu wentylacyjnego. Niestety, na wykonanie tych zabiegów w publicznej służbie zdrowia czeka się niekiedy latami.

— Dziękuję za rozmowę

Foto: Orthos/Gazeta Sasiedzka